تسمه سفت کن موتور کشنده دیما HT-490

⚙️ ۱. عملکرد تسمه سفت‌کن

تسمه‌سفت‌کن (Belt Tensioner) بخشی از سیستم انتقال توان کمکی موتور است که وظیفه دارد:

1. حفظ کشش مناسب در تسمه موتور که دینام، پمپ آب، کمپرسور باد، پمپ هیدرولیک فرمان و فن خنک‌کن را به میل‌لنگ متصل می‌کند.

2. جلوگیری از لغزش تسمه در زمان تغییر دور موتور.

3. جذب ارتعاش و ضربات ناشی از نوسان تسمه (به‌ویژه هنگام شتاب یا کاهش گاز).

4. افزایش عمر تسمه و یاتاقان‌های تجهیزات جانبی.

در کشنده دیما HT-490، تسمه‌سفت‌کن از نوع اتوماتیک (Spring-Loaded Automatic Tensioner) است؛ یعنی با فنر داخلی و بازوی متحرک خود، به‌صورت خودکار کشش تسمه را تنظیم می‌کند و نیاز به سفت‌کردن دستی ندارد.

🧩 ۲. اجزای اصلی تسمه‌سفت‌کن

1. بدنه یا پایه فلزی (Bracket):
   محل اتصال سفت‌کن به بلوک موتور.

2. بازوی متحرک (Arm):
   تسمه روی پولی این بازو حرکت می‌کند و با فنر داخلی تحت فشار قرار می‌گیرد.

3. فنر پیچشی داخلی (Torsion Spring):
   نیروی لازم برای سفت نگه داشتن تسمه را تأمین می‌کند.

4. پولی هرزگرد (Idler Pulley):
   سطح تماس با تسمه که دارای یاتاقان داخلی است.

5. یاتاقان (Bearing):
   امکان چرخش نرم پولی بدون اصطکاک زیاد را فراهم می‌کند.

6. مکانیزم قفل یا محدودکننده (Stopper):
   محدوده حرکتی بازو را کنترل می‌کند تا تسمه بیش از حد سفت یا شل نشود.

🔄 ۳. سیستم‌های جانبی مرتبط

✅ ۴. مزایا

⚠️ ۵. معایب یا نقاط ضعف

🧰 ۶. نگهداری و سرویس

1. بازرسی چشمی هر ۲۰,۰۰۰ کیلومتر:
   ترک، شل‌شدگی، صدا یا زنگ‌زدگی بررسی شود.

2. تعویض دوره‌ای:
   هر ۱۰۰,۰۰۰ تا ۱۵۰,۰۰۰ کیلومتر یا هم‌زمان با تعویض تسمه اصلی.

3. نظافت محل تماس تسمه و پولی:
   بدون روغن، گریس یا ضدیخ باقی‌مانده.

4. بررسی هم‌راستایی پولی‌ها:
   با خط‌کش یا ابزار لیزری – اگر زاویه زیاد باشد، تسمه زود پاره می‌شود.

5. در هنگام سرویس تسمه، بازوی سفت‌کن را با ابزار مخصوص نگه دارید (به‌هیچ‌وجه با دست یا پیچ‌گوشتی آزاد نکنید).

🛠️ ۷. عیب‌یابی و علائم خرابی

🔧 ۸. روش تست سلامت تسمه‌سفت‌کن

1. خاموش بودن موتور:
   تسمه را با دست فشار دهید — نباید بیش از ۱ سانتی‌متر حرکت آزاد داشته باشد.

2. مشاهده بازوی سفت‌کن در حالت روشن:
   اگر بازو لرزش غیرعادی دارد یا به یک سمت می‌لرزد، فنر داخلی ضعیف شده است.

3. چرخش پولی با دست:
   باید نرم و بی‌صدا بچرخد؛ صدای خش‌خش یا گیرکردن نشانهٔ خرابی یاتاقان است.

4. چک هم‌راستایی پولی‌ها:
   اگر تسمه از یک سمت خورده یا خط روی آن دیده شود، احتمالاً سفت‌کن زاویه‌دار شده است.

🔩 ۹. نحوه تعویض تسمه سفت‌کن (خلاصه فنی)

1. خاموش‌کردن موتور و جدا کردن منفی باتری.

2. آزاد کردن کشش تسمه با آچار مخصوص روی سفت‌کن (جهت مشخص‌شده روی بدنه).

3. خارج‌کردن تسمه و سپس بازکردن پیچ اصلی سفت‌کن.

4. نصب سفت‌کن جدید با گشتاور توصیه‌شده (معمولاً 45–60 Nm).

5. اطمینان از قرارگیری صحیح تسمه روی پولی‌ها و سپس رها کردن بازو.

6. تست روشن‌کردن موتور و مشاهده حرکت نرم تسمه.

🚨 ۱۰. علائم خرابی خطرناک (نیاز به توقف فوری)

• صدای غیرعادی شدید (جیغ یا تق‌تق فلزی) از جلوی موتور.

• پاره‌شدن یا جدا شدن تسمه از مسیر.

• افزایش ناگهانی دمای آب موتور.

• چراغ هشدار باتری روشن می‌شود.

در این شرایط باید فوراً موتور خاموش و کشنده متوقف شود، زیرا ممکن است پمپ آب و دینام از کار بیفتند و منجر به سوختن واشر سرسیلندر یا آسیب جدی موتور شود.

📋 ۱۱. نتیجه‌گیری

تسمه‌سفت‌کن موتور کشنده دیما HT-490 از نوع اتوماتیک فنردار است و نقش حیاتی در عملکرد سیستم‌های جانبی موتور دارد.
سلامت این قطعه تضمین‌کنندهٔ کارکرد مناسب دینام، پمپ آب، و سیستم فرمان است.

• خرابی آن می‌تواند باعث لغزش تسمه، افزایش دما، افت شارژ یا حتی آسیب به موتور شود.

• نگهداری منظم، تعویض به‌موقع و استفاده از قطعه اصلی (OEM Cummins/Dayco/Gates) ضروری است.