فلایویل موتور کشنده فوتون

🔧 ۱. عملکرد فلایویل (Flywheel Function)

فلایویل قطعه‌ای دیسکی و سنگین است که روی انتهای میل‌لنگ موتور (سمت گیربکس) نصب می‌شود و چند وظیفه کلیدی دارد:

1. ذخیره انرژی جنبشی:
   در طول سیکل‌های احتراق، شتاب و کاهش سرعت میل‌لنگ یکنواخت نیست. فلایویل انرژی حاصل از انفجار سوخت را ذخیره کرده و در زمان‌های بدون احتراق آزاد می‌کند تا حرکت موتور یکنواخت شود.

2. تسهیل استارت موتور:
   دندانه‌های بیرونی فلایویل با دنده استارت (starter pinion) درگیر می‌شوند تا هنگام استارت، گشتاور از موتور استارت به میل‌لنگ منتقل شود.

3. انتقال گشتاور به سیستم انتقال قدرت:
   فلایویل با صفحه کلاچ (clutch disc) درگیر است و گشتاور را از موتور به گیربکس منتقل می‌کند.

4. کمک به بالانس و جلوگیری از لرزش:
   با توجه به جرم بالای خود، فلایویل ارتعاشات میل‌لنگ را کاهش داده و به پایداری موتور کمک می‌کند.

⚙️ ۲. اجزای اصلی فلایویل و سیستم متصل

1. بدنه فلایویل (Flywheel Body):
   دیسک فولادی سنگین که روی فلنج میل‌لنگ نصب می‌شود.

2. حلقه دندانه (Ring Gear):
   دندانه‌ای فولادی در محیط فلایویل برای درگیری با استارت موتور.

3. صفحه تماس کلاچ (Friction Surface):
   سطح صاف ماشین‌کاری‌شده‌ای که صفحه کلاچ روی آن می‌نشیند.

4. جای بلبرینگ انتهای میل‌لنگ (Pilot Bearing/Bushing):
   یاتاقانی در مرکز فلایویل که محور ورودی گیربکس در آن قرار می‌گیرد.

5. پیچ‌های اتصال به میل‌لنگ و محل نصب صفحه فشار (Pressure Plate):
   معمولاً با گشتاور دقیق بسته می‌شوند تا بالانس حفظ شود.

🔩 ۳. سیستم‌های جانبی مرتبط

• سیستم استارت: دنده استارت درگیر با دنده فلایویل است. هر آسیب در دندانه‌ها می‌تواند به استارت آسیب برساند.

• سیستم کلاچ و گیربکس: کلاچ روی سطح فلایویل سوار است؛ هر تاب یا سایش فلایویل باعث لغزش یا لرزش کلاچ می‌شود.

• سیستم بالانس و لرزش میل‌لنگ: فلایویل بخشی از مجموعه بالانس دینامیکی میل‌لنگ محسوب می‌شود.

• سیستم سنسور دور موتور (Crank Position Sensor): در برخی مدل‌ها، دندانه یا شکاف‌های روی فلایویل مبنای تشخیص دور و موقعیت میل‌لنگ است (در موتور Weichai این سنسور در نزدیکی فلایویل نصب است).

✅ ۴. مزایا

• حرکت نرم‌تر میل‌لنگ و کاهش ضربات گشتاور.

• تسهیل روشن شدن موتور.

• انتقال گشتاور یکنواخت‌تر به کلاچ و گیربکس.

• کمک به بالانس و کاهش ارتعاشات موتور.

• در صورت طراحی مناسب، افزایش عمر مجموعه کلاچ.

⚠️ ۵. معایب و محدودیت‌ها

• وزن زیاد → افزایش جرم گردان و مصرف سوخت جزئی.

• در اثر حرارت زیاد (ناشی از لغزش کلاچ) ممکن است تاب بردارد یا سطح آن بسوزد.

• دندانه‌های محیطی در اثر استارت‌های مکرر یا ناهماهنگی استارت ممکن است خورده یا لب‌پَر شوند.

• نیاز به بالانس دقیق — هرگونه خطا در بالانس باعث لرزش شدید موتور می‌شود.

• در موتورهای جدید، هزینه تعویض یا تراش مجدد زیاد است.

🧰 ۶. نگهداری و توصیه‌های پیشگیرانه

1. بازرسی دوره‌ای هنگام سرویس کلاچ:
   هر بار که کلاچ باز می‌شود، فلایویل از نظر تاب، سایش، ترک، سوختگی و ترک‌های حرارتی بررسی گردد.

2. تراش سطح فلایویل:
   اگر سطح کار خورده یا سوخته است، با حداقل برداشتن ضخامت (طبق دستور سازنده) تراش داده شود. در صورت وجود ترک، تعویض الزامی است.

3. کنترل دندانه استارت:
   هرگونه لب‌پریدگی یا خوردگی دندانه‌ها باید بررسی و در صورت لزوم حلقه دندانه (ring gear) تعویض شود.

4. اطمینان از گشتاور صحیح پیچ‌های فلایویل به میل‌لنگ.
   استفاده از لاک رزوه (Thread locker) و گشتاورسنج توصیه می‌شود.

5. تمیزی سطح:
   از تماس روغن یا گریس با سطح کار فلایویل و صفحه کلاچ جلوگیری کنید.

🔎 ۷. عیب‌یابی و علائم خرابی

🛠️ ۸. مراحل بررسی عملی

1. خاموش و ایمن‌سازی سیستم (قطع باتری).

2. باز کردن گیربکس و کلاچ برای دسترسی به فلایویل.

3. اندازه‌گیری تاب سطح با ساعت اندیکاتور (حداکثر مجاز معمولاً 0.1–0.2 mm).

4. بررسی ترک با ذرات مغناطیسی یا تست نفوذ رنگی.

5. اندازه‌گیری قطر محل نصب بلبرینگ مرکزی.

6. اطمینان از بالانس استاتیکی پس از تراش.

🚨 ۹. علائم خرابی در رانندگی روزمره

• استارت سخت یا صداهای غیرعادی از ناحیه استارت.

• لرزش موتور هنگام درگیر کردن کلاچ.

• صدای فلزی کوتاه هنگام خاموش کردن موتور.

• بوی سوختگی یا لغزش در شروع حرکت.

• افزایش نویز و ارتعاش کلی موتور.

🧾 ۱۰. نتیجه‌گیری

فلایویل در کشنده فوتون یکی از قطعات کلیدی سیستم انتقال نیرو است که نقش همزمان در ذخیره انرژی، استارت، انتقال گشتاور و بالانس موتور دارد.
نگهداری صحیح (بازرسی هنگام سرویس کلاچ، کنترل دندانه و تاب، گشتاور بستن صحیح) مانع از آسیب‌های پرهزینه به کلاچ، گیربکس و استارت می‌شود.
خرابی فلایویل معمولاً تدریجی است ولی در صورت بی‌توجهی می‌تواند منجر به شکستگی میل‌لنگ یا گیربکس گردد.
در تعمیرات کشنده‌های دیما (موتور ویچای WP13)، استفاده از فلایویل بالانس‌شده اصلی (OEM) و رعایت گشتاور بستن توصیه کارخانه الزامی است.