عملکرد

• هدف: بالا بردن دمای هوای ورودی یا محفظه احتراق پیش از استارت (یا در مرحلهٔ پیش‌گرم) تا اشتعال بهتر سوخت دیزل در هوای سرد.

• چگونگی کار (ساده‌شده): موقع چرخاندن سوئیچ (یا بر اساس دمای محیط) واحد کنترل پیش‌گرم سیگنال می‌دهد تا شبکه/عنصر گرمایی داخل مجرای ورودی (یا گلوی ورودی/منیفولد) برق‌دار شود؛ حسگر دمای هوای ورودی (IAT یا AIT) بازخورد دما را به ECU می‌دهد و زمان/جریان پیش‌گرم را تنظیم می‌کند. در بعضی پلتفرم‌ها کنترلرِ گل‌‌پلاگ یا واحد پیش‌گرم جداگانه دارد که با ECU تبادل اطلاعات می‌کند. 

اجزای اصلی (چه چیزهایی در سیستم وجود دارد)

1. حسگر دمای هوای ورودی (IAT / AIT): مقاومت یا ولتاژ خروجی متناسب با دما می‌دهد. 

2. شبکه یا المنت پیش‌گرم (Grid / manifold heater یا glow plugs در بعضی طراحی‌ها): عنصر نگهدارنده‌ی گرما که هوا را گرم می‌کند.

3. واحد کنترل یا رلهٔ پیش‌گرم (Glow-plug/preheat control module یا رله‌های قدرت): زمان‌بندی و تأمین جریان را انجام می‌دهد. 

4. سیم‌کشی، فیوزها و کانکتورها: مسیر توان و سیگنال را فراهم می‌کنند.

5. نمایشگر/لامپ «Wait to Start» یا خطای مرتبط در داشبورد: اطلاع‌رسانی به راننده. 

سیستم‌های جانبی مرتبط

• ECU موتور: از دادهٔ IAT برای اصلاح زمان تزریق و نسبت سوخت/هوا استفاده می‌کند. 

• سیستم سوخت (گرمکن سوخت / ادبلو): در بعضی کشنده‌ها هم‌راستا با پیش‌گرم هوای ورودی کار می‌کنند تا قطعات سوختی در سرما کار کنند. (HT-490 در مشخصاتش گرمکن سوخت و ادبلو دارد.) 

• سیستم شارژ (باتری/آلترناتور): تأمین‌کنندهٔ انرژی برای المنت‌های پیش‌گرم — وضعیت باتری مستقیماً روی کارایی پیش‌گرم تأثیر دارد. 

مزایا

• راه‌اندازی مطمئن‌تر در هوای سرد و کاهش زمانِ روشن شدن موتور. 

• کاهش دود و روشن شدن نرم‌ترِ موتور (به دلیل سوختن بهتر در آغاز). 

• محافظت از قطعات و کاهش فشار مکانیکی در استارت‌های سرد.

معایب / محدودیت‌ها

• مصرف انرژی بالا هنگام پیش‌گرم (المنت‌ها جریان زیادی می‌کشند؛ وابسته به وضعیت باتری/الترنتور).

• اگر حسگر یا اتصالات خراب شوند، پیش‌گرم نامناسب می‌شود و استارت مشکل می‌خورد. 

• المنت‌های شبکه‌ای یا گل‌پلاگ‌ها به مرور فرسوده شده و نیاز به تعویض دارند (به‌خصوص در محیط‌های با رطوبت/نم/سُوخت نامطلوب).

نگهداری و برنامه‌های پیشگیرانه

1. بازرسی بصریِ کانکتورها و سیم‌کشی (خوردگی، شُلّی، سوختگی).

2. اندازه‌گیری مقاومت/ولتاژ حسگر IAT و مقایسه با مقادیر مرجع (در تعمیرات‌گاه با دیاگ یا مولتی‌متر).

3. بررسی فیوزها و رله‌های مدار پیش‌گرم — جایگزینی رله یا فیوز سوخته.

4. کنترل سلامت باتری و شارژ؛ قبل از عملیات در هوای سرد مطمئن شوید باتری توان کافی دارد. 

5. برنامه‌ریزی تعویض المنت/گل‌پلاگ طبق دستور سازنده یا اگر مقاومت/کارایی از مقدار مجاز خارج شد. 

عیب‌یابی مرحله‌به‌مرحله (چک‌لیست عملی)

1. علامت‌گذاری مشکل: آیا چراغ «Wait to Start» روشن نمی‌شود؟ استارت سخت است؟ پیغام خطا در ECU هست؟

2. بررسی سریع: فیوزها و رله‌های مربوط به پیش‌گرم را کنترل کنید. اگر فیوز سوخته است، به‌دنبال اتصال کوتاه یا جریان غیرمعمول باشید.

3. ولتاژ روی المنت: با مولتی‌متر (یا با اسکوپ) ولتاژ هنگام فعال شدن پیش‌گرم را اندازه بگیرید. اگر ولتاژ خیلی پایین است، باتری/کابل‌ها را چک کنید. 

4. تست حسگر IAT: مقاومت یا ولتاژ خروجی حسگر را روی جدول مرجع چک کنید (در دمای محیط مختلف باید تغییر منطقی نشان دهد). علائم خرابی: مقدار ثابت بی‌تغییر، بازشدگی مدار (OL) یا خروجیِ نامتناسب. 

5. بررسی المنت (شبکه): مقاومت المنت را اندازه بگیرید — اگر مدار باز است یا مقاومت خارج از محدوده مرجع است، المنت تعویض شود. بعضی المنت‌ها قابل تعمیر نیستند. 

6. دیاگ ECU / خطاخوان: خطاهای مربوط به «IAT»، «pre-heater control» یا «glow plug circuit» را پاک و مجدداً بررسی کنید. ماژول‌های کنترل اغلب کد خطا و تاریخچه را ذخیره می‌کنند که مسیر رفع را کوتاه می‌کند. 

علائم رایجِ خرابیِ سنسور / سیستم پیش‌گرم

• زمانِ کرَنکِ طولانی و دشواری در استارت سرد. 

• روشن ماندن چراغ هشدار پیش‌گرم یا خطاهای مرتبط در نمایشگر. 

• کاهش شتاب یا کارکرد خشنِ موتور در آغازِ کار پس از استارت. 

• بوی سوخت یا دود زیاد در استارت (به‌دلیل احتراق ناقص).

• خطاهای P-codes مربوط به IAT یا مدار پیش‌گرم در دیاگ.

راه‌حل‌های سریع (اگر در مسیر یا پارک گیر افتادید)

• اطمینان از شارژ کافی باتری (اگر باتری ضعیف است، پیش‌گرم مؤثر نخواهد بود). 

• چک‌کردن سریع فیوزها/رله‌ها و اتصالات قابل دسترس.

• در صورت وجود خطای حسگر، می‌توان برای استارت موقت (در بعضی موتور‌ها) دستورالعمل سازنده را دنبال کرد (مثلاً روشن نگه‌داشتن پیش‌گرم با دیاگ یا بریج کردن رله) — ولی این روش فقط باید توسط تکنسین مجاز و موقت استفاده شود (ایمنی و دستورالعمل سازنده را رعایت کنید).

نکات ایمنی

• المنت‌ها در زمان کار برق‌دار و بسیار داغ هستند — قبل از لمس یا باز کردن مدار حتماً فیوز/اتصال را قطع کنید.

• هنگام انجام اندازه‌گیری جریان/ولتاژ به مدار 24V (در HT-490 سیستم 24 ولتی است) توجه داشته باشید؛ ابزار مناسب و محافظت را به‌کار ببرید.