سنسور دمای هوای ورودی روی لوله بین توربو و اینترکولر کشنده دیما HT-490 ( سنسور روی لوله استیل بزرگ کشنده دیما HT-490 )

این سنسور “سنسور دمای هوای ورودی (IAT – Intake Air Temperature)” یا “سنسور دمای هوای پس‌توربو، پیش از اینترکولر” است.

عملکرد

• بعد از اینکه توربو هوای ورودی را فشرده می‌کند، دما و فشار هوا بالا می‌رود. این هوای گرم وارد اینترکولر می‌شود تا خنک شود.

• سنسور IAT (یا دمای هوای پس‌توربو) روی لوله استیل بزرگ قرار می‌گیرد تا دمای هوای پس از کمپرس توربو و قبل از اینترکولر را اندازه بگیرد.

• این داده به ECU ارسال می‌شود؛ ECU از آن برای تنظیم مقدار تزریق سوخت، زمان احتراق، کنترل توربو، جلوگیری از پیش ‌احتراق (knock یا detonation) و بهینه‌سازی کارکرد موتور استفاده می‌کند.

اجزای اصلی

1. عنصر حسگر دما
   معمولاً از نوع مقاومت NTC یا PTC، یا نوع نیمه‌هادی مقاوم در برابر حرارت بالا. ممکنه ترمیستور باشد.

2. بدنه فولادی (یا استیل) یا استیل ضد زنگ
   که بتواند گرما، لرزش و شرایط خورنده را تحمل کند و حسگر را پشت پوشش محافظی در لوله معتبر نگه دارد.

3. کابل و سوکت محافظ
   کابل باید عایق حرارتی و مقاوم در برابر روغن و لرزش باشد، سوکت نیز هوا و گرد و غبار و رطوبت را نفوذ نکند.

4. واحد الکترونیکی کنترل موتور (ECU)
   که سیگنال دما را می‌گیرد و بر اساس آن سایر پارامترها را تنظیم می‌کند (سوخت، فشار توربو، زمان‌بندی احتراق، محدودیت دما برای جلوگیری از دِتِناسیون و محافظت قطعات).

سیستم‌های جانبی مرتبط

• سیستم توربو (Turbocharger) که فشار هوای ورودی را افزایش می‌دهد و دمای آن برای کارایی و ایمنی مهم است.

• اینترکولر (Intercooler) که هوا را خنک می‌کند؛ داده دما کمک می‌کند ECU بداند چقدر خنک‌کاری لازم است یا اگر اینترکولر به درستی کار نکند.

• سنسور فشار هوای ورودی (MAP یا MAF یا سنسور فشار توربو – boost pressure sensor) — معمولاً داده دما تکمیل‌کننده داده فشار است برای محاسبه چگالی هوا و اصلاح سوخت مصرفی.

• سیستم ECU برای مدیریت احتراق، تزریق سوخت و زمان‌بندی و محافظت در دماهای بالا.

• سیستم خنک‌کننده موتور؛ اگر هوا از اینترکولر خنک نشود، ممکن است گرمای زیادی به موتور منتقل شود.

مزایا

• بهینه‌سازی عملکرد موتور: با داشتن دمای دقیق هوای ورودی، ECU می‌تواند سوخت مناسب را تزریق کند که به بهبود کارایی و قدرت منجر می‌شود.

• کاهش پیش‌التهاب (knock/detonation) و محافظت از موتور در بارهای سنگین و دورهای بالا.

• کاهش مصرف سوخت به دلیل اینکه هوا خنک‌تر چگالی بیشتری دارد و می‌توان نسبت هوا به سوخت را دقیق‌تر تنظیم کرد.

• کاهش آلایندگی چون احتراق کامل‌تر اتفاق می‌افتد و انتشار آلاینده‌ها کنترل می‌شود.

• اطمینان از عملکرد صحیح توربو و اینترکولر؛ اگر دما زیاد باشد می‌تواند به قطعات آسیب برساند یا کارایی پایین بیاید.

معایب / محدودیت‌ها

• حساسیت به حرارت بالا: اگر دما خیلی زیاد شود، حسگر ممکن است فرسوده شود یا خطا بدهد.

• آسیب‌ها به علت دوده، روغن یا مواد زائد در هوای مصرفی – ممکن است حسگر پوشیده شود و پاسخ‌دهی آن ضعیف شود.

• سوکت یا کابل معیوب یا عایق خراب که باعث خطا در سیگنال شود.

• تأخیر در پاسخ‌دهی اگر پوشش عایقی یا رسوب روی سنسور باشد.

• نیاز به جای‌گذاری دقیق: محل آن باید جایی باشد که هوا واقعاً پس از توربو باشد و نه پیش توابعی که دما متفاوت است.

نگهداری و عیب‌یابی

نگهداری پیشگیرانه

• بازدید و تمیز کردن سنسور در فواصل دوره‌ای — مراقبت از اینکه رسوب یا روغن یا دوده روی المان حسگر جمع نشود.

• بررسی و محافظت سوکت و کابل‌ها — جلوگیری از نفوذ آب، رطوبت، حرارت زیاد و ارتعاش.

• استفاده از قطعات اصل یا کیفیت بالا مخصوصاً وقتی با دماهای بالا سروکار دارید.

• اطمینان از اینکه لوله بین توربو و اینترکولر نشتی ندارد — اگر نشتی باشد هوا از مسیر فرعی وارد می‌شود یا فشار کاهش می‌یابد و دما ممکن است بالا رود.

عیب‌یابی

1. چک کردن خطای ECU — آیا ارور “intake air temperature sensor”, “high intake air temperature”, یا مشابه نمایش داده می‌شود؟

2. اندازه‌گیری مقاومت یا ولتاژ سنسور — با مولتی‌متر بین دو حالت سرد و گرم ببین چگونه تغییر می‌کند؛ مقایسه با مشخصات فنی کارخانه.

3. بازرسی مکانیکی محل نصب سنسور — پیچ‌ها محکم هستند؟ آیا لوله ترک دارد؟ آیا سوکت در معرض حرارت بیش از حد یا شل شدن است؟

4. بازرسی وجود رسوبات یا دوده یا روغن روی حسگر — اگر پوشیده یا چرب شده باشد، پاسخ کاهش می‌یابد.

5. تست رانندگی با بار و دور موتور بالا — ببین آیا دما به طرز “غیرمنطقی” بالا می‌رود یا ECU وارد حالت محافظتی می‌شود.

علائم خرابی

• ECU ارور مربوط به سنسور دما هوای ورودی نمایش دهد.

• دمای هوا در تابلو نمایشگر یا در دیاگ بسیار بالاتر از حد معمول باشد، مخصوصاً هنگام بار سنگین یا در حرکت بعد از توربو.

• کاهش قدرت موتور مخصوصاً در هنگام شتاب‌گیری یا در دور بالا.

• افزایش مصرف سوخت به دلیل اینکه ECU “یِرِدیفکت” مقدار سوخت را زیاد کند برای جبران هوای گرم یا کم چگالی.

• شروع پیش‌التهاب (knock) یا صدای غیرعادی (پینگینگ) موتور مخصوصا در بار یا دور بالا.

• خودرو ممکن است وارد حالت اضطراری (limp mode) شود یا قدرت موتور کاهش یابد به طور خودکار برای محافظت.

• عدم ثبات دور موتور یا پاسخ نامناسب به پدال گاز.

نتیجه‌گیری

سنسور دمای هوای ورودی که روی لوله بین توربو و اینترکولر نصب شده، یک مؤلفه کلیدی است برای:

• بهینه سازی نسبت هوا به سوخت،

• حفظ عملکرد موتور در شرایط مختلف بار و دما،

• محافظت از قطعاتی مثل توربو، اینترکولر، موتور از گرمای بیش از حد و پیش‌احتراق.

برای کشنده‌ای مثل دیما HT‑490 که با توان و فشار توربو بالا کار می‌کند، این سنسور اهمیت ویژه دارد. خرابی یا عملکرد ضعیف آن می‌تواند منجر به افت قدرت، مصرف سوخت زیاد، آسیب به موتور یا اجزای توربو و احتمال افزایش آلایندگی شود.